Sistem Tıp Merkezi Adana

BT (bilgisayarlı tomografi), vücuttan kesitsel görüntü elde edebilen, X ışını ile çalışan bir cihazdır. BT görüntüleme günümüzde akciğer, karaciğer, böbrek, kemik, beyin, yumuşak doku ve kan damarları gibi pek çok doku net olarak görüntülenebilir. BT işlemi sırasında hastalar az miktarda radyasyona maruz kalmaktadır.

BT Tetkikinin Kullanıldığı Alanlar

• BT göğüs ve karın organlarının incelenmesinde  en iyi yöntemlerden biridir. Akciğer, sinüsler, karaciğer ve pankreas hastalıklarının tanısında önemlidir.  
• BT görüntüleme ile biyopsi gibi tanı veya tedavi amaçlı minimal cerrahi işlem gerektiren (invaziv) prosedürlerin rehberliği sağlanabilmektedir.
• BT, kemik görüntülemede de sıklıkla kullanılan bir tanı yöntemidir. El, ayak, omuz ve diğer iskelet sistemi yapıları ile omurga kemik patolojileri tanısında da kullanılmaktadır.
• BT, beyin, karaciğer, dalak, böbrekler ile diğer iç organ yaralanmaları tanısında kullanılmaktadır.
• BT, ayrıca felç(inme), kangren ya da böbrek yetmezliği sonuçlarına yol açabilecek damar patolojileri tanısında da kullanılan yöntemdir. 

BT Cihazı Nasıl Çalışmaktadır?

BT tetkiki sırasında X ışını vücuttan geçirilir. Çekim yapılan dokular X ışınını değişik oranlarda içine hapsetmektedir. (absorbe) Detektör aracılığıyla alınan veriler bilgisayar ortamında değerlendirerek görüntüler oluşur. Çok detektörlü BT tetkikinde veriler daha hızlı toplanmaktadır. Bu sistemin en önemli avantajı, hızlı veri toplanarak koroner damarlar gibi ince damarlar da dâhil olmak üzere pek çok anatomik yapının kısa sürede görüntülenmesidir. Bu hız özellikle çocuk ve yaşlılar ile travma hastaları ve diğer zamanın yaşamsal önem taşıdığı hastalarda büyük bir avantaj oluşturmaktadır.

BT Tetkikine Nasıl Hazırlanmalıdır?

• Bağırsakların daha iyi görüntülenebilmesi için hastadan tetkikten bir gece önce aç kalması istenir. Ayrıca kontrast madde kullanılması gereken durumlarda, yan etkilerinin ortaya çıkmaması için en az 2-4 saat açlık önemlidir. 
• Metal objeler görüntü kalitesini etkiler, bu nedenle, metal objelerin ya da metal obje içeren kıyafetleri çıkarmanız istenir.
• Ayrıca inceleme yapılacak vücut bölgesine bağlı olarak sizden küpe, mücevher, gözlük, diş protezi gibi metal objeleri çıkarmanız istenebilir.
• Bayan hastalar hamile olup olmadıkları ya da böyle bir olasılık olup olmadığı konusunda bilgi verilmesi gerekmektedir.
• Emzirmekte olan annelerin damar içi kontrast madde kullanımı durumunda işlem sonrası 24-48 saat emzirmemeleri istenir. 

BT Tetkiki Nasıl Yapılmaktadır?

BT tetkiki değerlendirilen bölgeye göre kontrast madde verilmeden veya kontrast madde verilerek yapılabilir. Kontrast madde tetkikleri özelliğine göre damardan, ağızdan veya makat yolu ile verilebilir.  Daha sonrasında istenilen bölge tomografi cihazında taranır.

Kontrast madde damardan verilecek ise enjeksiyon mekanik bir enjektör aracılığı ile işlem sırasında yapılır. İşlem sırasında tomografi odasında hasta yalnız kalır, ancak herhangi bir şikayetiniz olduğu takdirde sesiniz çekim odasından kolaylıkla duyulacaktır. Çocuk hastalara, kurşun önlük giymeleri koşulu ile anne ya da baba eşlik edebilir.

Hamile veya hamilelik şüphesi varsa randevu alırken ve tetkikten önce ilgili personeli mutlaka uyarınız.

BT Tetkikinde Kontrast Madde Verilmesi Nasıl Olur?

BT tetkikinde kontrast madde, yapılacak değerlendirmeye göre damardan (intravenöz), ağızdan (oral) veya makattan (rektal) verilebilir. Bu yöntemlerden ikisi veya nadiren üçü birlikte de uygulanabildiği gibi bazı hastalara kontrast madde hiç verilmeyebilir. Damardan kontrast madde verilmeden önce hasta kontrast madde alerji riskinin saptanması için bilgilendirilir.

Eğer daha önce kullanılan kontrast maddeye reaksiyon gelişmiş ise, kişi herhangi bir alerjene karşı düzenli ilaç kullanıyor ise ya da astım hastalığı var ise antialerjik ilaçlar ile korku gidermek için iğne (premedikasyon) uygulanması gerekebilir. Kontrast maddeler fizyolojik kan ile benzer yoğunluk özelliğine sahiptir. Kullanılan kontrast maddenin atılımının böbreklerden olması nedeni ile ciddi böbrek hastalığı olanlarda kontrast madde kullanımı sakıncalı olabilir. Bu durumda risk değerlendirmesi yapıldıktan ve kontrast maddenin atılımını hızlandıracak çözümler sağlandıktan sonra doktorunuz kontrast madde kullanımına karar verir veya alternatif görüntüleme yöntemleri kullanılır.

Kontrast maddenin damar yolu ile verilmesi esnasında geçici sıcaklık hissi ile ağızda metalik bir tat oluşabilmektedir. Bazı olgularda kısa süreli kaşınma hissi olabilir. Eğer kaşıntı uzun süreli olur ya da döküntü oluşur ise bu şikâyetler ilaç tedavisiyle ortadan kaldırılabilir. Nadiren nefes almada zorluk ve boğazda ani şişlik ortaya çıkabilir. Bu şikâyetinizi çekim yapan teknisyene bildirmeniz gerekir. Suda çözünebilir (Noniyonik) kontrast madde kullanımı sonrası bu şikayetler çok nadiren olmaktadır.

Emziren annelerde kontrast madde kullanılmış ise 24-48 saat süre ile süt vermemesi gerekmektedir.

Kontrastlı Batın BT Hazırlık Nasıl Olmalıdır?