Sistem Tıp`ın en önemli birimlerinden biri olan Klinik Laboratuvar; Sistem Tıp’ın kalite politikaları doÄŸrultusunda, ayaktan baÅŸvuran hastalarımız ve anlaÅŸmalı kurumlarımızın beklenti ve gereksinimlerini karşılama doÄŸrultusunda kurulmuÅŸtur.
Klinik laboratuvarımızın amacı;
- Hastalıkları ortaya çıkarmak ya da hastalıklara yatkınlığı saptamak,
- Hastaya tanı konulmasına yardımcı olmak,
- Bazı hastalıkların süresi ve geliÅŸimi hakkında bilgi vermek,
- Tedavilerin etkinliÄŸini izlemektir.
Klinik Laboratuvar tanı, tedavi ve hasta deÄŸerlendirmesinde gereksinim duyulan tüm laboratuvar testleri, modern cihazlar, sürekli güncel eÄŸitimlerle desteklenen deneyimli teknisyenler, kullanışlı iyi tasarlanmış fiziksel ortam, kaliteye özen gösteren etkin bir yönetim ekibi ile gerçekleÅŸtirilmektedir.
Hizmet sunumunun her adımında, hasta beklenti, hak ve sorumlulukları göz önünde bulundurularak, Laboratuvar hizmet standartlarına uygun olarak, çalışan, çevre ve hasta güvenliÄŸi kavramlarına deÄŸer verilerek çalışılmaktadır.
Klinik laboratuvarımızda uygulanan tüm analizler günlük kalite kontrol deÄŸerlendirmeleri sonrası gerçekleÅŸtirilmektedir. Hastadan elde edilen test sonuçları raporlanma öncesi kayıtlarımızda bulunan tüm test verileriyle karşılaÅŸtırılarak uzmanlarımız tarafından deÄŸerlendirilmektedir. Uzmanlarımız gerekli gördüÄŸünde analizlerin doÄŸru ve güvenilir olması amacıyla testler tekrar çalışılmakta ve yine gerektiÄŸinde hastanın doktoru ile baÄŸlantı kurularak aynı örnekte ileri aÅŸamalı testlerin vakit kaybedilmeden yapılması saÄŸlanmaktadır. GeniÅŸ test paneli olan laboratuvarımızda hastaya ait örnekler hiç bekletilmeden en kısa sürede iÅŸleme almakta ve analizler hızlı bir ÅŸekilde gerçekleÅŸtirilerek sonuçlar en kısa sürede hastaya verilmektedir.
Laboratuvarımızda kullanılan cihazların ve testler için kullanılan malzemelerin performansı, analitik süreçlerin her aÅŸamasında denetlenmektedir. Bu denetimler, laboratuvara özgün kontrol yöntemlerinin yanı sıra, iç ve dış kalite kontrol örnekleri ile de yapılmakta ve sonuçlar sertifikalandırılmaktadır. Örnek verilmeden önce, açlık gibi ön hazırlık gerektiren testler için laboratuvarımızdan ya da web sitemizden bilgi edinilmesi, en doÄŸru sonuçları verebilmemiz açısından önemlidir.
Laboratuvar Tetkiklerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Günlük biyolojik ritim, egzersiz, açlık, diyet, ilaç alınması veya sigara kullanılması birçok laboratuvar tetkikini etkilemektedir. Bazı testlerde biyolojik deÄŸiÅŸkenlik çok belirgin olabilir. Bu nedenle, laboratuvar tetkikleri için SABAH KAN VERÄ°LMESÄ° önerilir.
- Fiziksel aktivitenin testler üzerine etkileri vardır. Bu nedenle tetkik için laboratuvarımıza gelmeden önce ağır ve zorlayıcı egzersizden kaçınılmalıdır, kan vermeden önce yarım saat kadar dinlenmiÅŸ olmak önerilir.
- Genel olarak laboratuvar testlerinin yiyeceklerden etkilenmemesi için testler için hastanın aç olması gereklidir.
- Açlık: KiÅŸinin test vermeye gelmeden önce 8-12 saat su hariç hiçbir ÅŸey yememesi ve içmemesidir. Vücudun biyolojik ritmi açısından sabah açlığı tercih edilir.
- Sabah açlığı için akÅŸam yemeÄŸinden sonra su dışında yiyecek ve içecek alınmaz ve sabah 8:00 ile 11:00 arasında kan verilir.
- Özellikle kanda glikoz, trigliserid, kolesterol ve elektrolitler (sodyum, potasyum, klor) gibi testler için kan örneÄŸinin 10 – 12 saatlik açlık sonrası alınması önemlidir. Uzamış açlık bilirubin, trigliserid, glukoz düzeylerini deÄŸiÅŸik oranlarda deÄŸiÅŸtirmektedir. Ayrıca yemeklerden sonra kanda artan ÅŸilomikronlar serum ve plazmada bulanıklık yaparak ölçüm yöntemlerinin yanlış sonuçlar vermesine neden olabilmektedir.
- Test öncesi alkol kullanımı, plazma laktat, ürik asit ve trigliserid düzeylerini arttırabilmektedir.
- Birçok ilaç laboratuvar testlerini deÄŸiÅŸik biçimlerde etkileyebilmektedir. Kullandığınız ilaçlar hakkında doktorunuzu bilgilendiriniz.
Özet Olarak;
- Genel saÄŸlık taraması amacıyla yapılan laboratuvar tetkikleri için 8 – 12 saatlik açlık sonrası sabah 8:00-11:00 saatleri arasında kan verilmesi;
- Tetkik için laboratuvarımıza gelmeden önce ağır ve zorlayıcı egzersizlerden kaçınılması, kan vermeden önce yarım saat kadar dinlenilmesi;
- AkÅŸam yemeÄŸinden sonra su hariç hiçbir ÅŸey yenilip içilmemesi;
- Düzenli kullanılan ilaçlar var ise kesilmeden önce doktora danışılması önerilir.
Kan Örneklerinin Alınması
Size, yapılması istenen testlerin açlık gerektirip gerektirmediÄŸi ve varsa diÄŸer özelliklerini doktorunuz veya laboratuvar görevlilerinden öÄŸrenebilirsiniz. Doktorunuz gerekli gördüÄŸünde, açlık gerektiren bazı testleri günün herhangi bir saatinde ve aç olmadan da isteyebilir. Kan alınacak bölge, kiÅŸinin yaşına ve yapılacak testin özelliÄŸine göre farklılık gösterebilir.
Venöz Kan Alma Ä°ÅŸlemi
Genellikle sol veya saÄŸ kolun dirsek içi bölgesindeki damarlardan veya el üstü damarlarından alınır. Damarınızın kolayca bulunabilmesi için turnike uygulanır ve yumruÄŸunuzu sıkmanız istenir. Kan alınacak alan alkol (%70) ile temizlenir, steril vakumlu tüp veya enjektör iÄŸnesi damarınıza girerken, çok kısa süreli bir yanma ve acı duyabilirsiniz. Ä°ÅŸlem sırasında kesinlikle kol veya el hareket ettirilmemelidir! Kan alımı sonrası iÄŸnenin çıktığı bölge üzerine pamukla 3-5 dakika ovalamadan basınç uygulanmalıdır. EÄŸer antikoagülan (kanı sulandırıcı ilaç) alıyorsanız 5 dakika daha basınç uygulamanız gerekmektedir. Kan alındıktan sonra, o bölgeye yeterli basınç uygulanmaz ise damardan sızan kan, hematom (kan birikmesi, morluk ve ÅŸiÅŸme) ve aÄŸrı oluÅŸmasına neden olabilir. Bu durumda kol havaya kaldırıp 5 dakika kadar tutulmalı ve o bölgeye buz veya soÄŸuk havlu uygulanmalıdır . Kan alımı sonrası baÅŸ dönmesi, halsizlik veya soÄŸuk terleme olması durumunda ayaÄŸa kalkmayıp hemen görevli teknisyene bildirilmelidir. Kan alınan bölgeye yeterli süre basınç uygulandıktan sonra üzerine yara bandı yapıştırılır. Herhangi bir alerjik reaksiyonu önlemek için 15-30 dakika sonra bu bandajı çıkartabilirsiniz.
Parmaktan Kan Alma Ä°ÅŸlemi
Kan almak için yüzük veya orta parmak ucunun iç yüzü tercih edilir. Parmak ucuna kan birikmesi için elinizi bir süre aÅŸağı doÄŸru sarkıtmanız istenir ve parmak ucunuz temizlenerek, steril lancet veya otomatik delici alet kullanılarak delinir. Ä°lk damla pamuk ile temizlendikten sonra test için gereken kan alınır.
Topuktan Kan Alma Ä°ÅŸlemi
Bebekler ve yeni doÄŸanlarda uygulanır. Bebek yatar durumda veya anne kucağında iken topuk alkol (%70) ile temizlenerek steril lancet veya otomatik delici alet kullanılarak delinir. Ä°lk damla pamuk ile temizlendikten sonra test için gereken kan alınır.
Ä°drar Örneklerinin Alınması
Ä°drar örneklerinin alınması ve laboratuvara ulaÅŸtırılmasında; idrarın toplanma yöntemi, idrarın toplandığı kaplar ve saklama koÅŸulları vb. faktörler analiz sonuçlarını etkileyebileceÄŸi için çok önemlidir.
Tam idrar analizi ve mikroskobik incelemeler için rastgele (random) idrar örneÄŸi en uygun örnek ÅŸeklidir. Rastgele (random) idrar; günün herhangi bir saatinde alınmış olan idrardır. Ayrıca doktorunuzun isteÄŸi üzerine; Sabah idrarı, açlık idrarı, Postprandial (2 saatlik) idrar örneÄŸi, Glukoz tolerans testi idrar örnekleri ve orta idrar, idrar kültürü, 12 saatlik idrar ve 24 saatlik idrar örnekleri de alınabilir.
Önemli Bilgiler
- Ä°drar örnekleri kuru ve temiz idrar toplama kaplarına toplanmalıdır.
- Ä°drar örnekleri, laboratuvara aÄŸzı kapalı idrar kaplarında gönderilmelidir.
- Örnek en kısa sürede laboratuvara ulaÅŸtırılmalıdır.
- Tam idrar analizi, idrar taze iken yapılır.
- Oda ısısında bekletilen idrarlar bozulmaya baÅŸladığından kimyasal ve mikroskobik inceleme sonuçları hatalı olabilir.
- Ä°drar, tam analizi için en az 12 ml idrar gereklidir. 5 ml den az olan idrarlarda çalışma yapılması yanılgıya neden olabilir.
- YenidoÄŸanlarda ve bebeklerde 5 ml idrar ile çalışılabilir.
- Delik veya sızıntı olan kaplardaki örnekler kabul edilmez.
Pediyatrik Ä°drar Örnekleri
Pediyatrik idrar örnekleri, kız ve erkek çocuklar için farklı olarak üretilmiÅŸ yumuÅŸak, özel plastik torbaların genital bölgeye yapıştırılması ile toplanır.
Gebelik Testi Ä°çin Ä°drar ÖrneÄŸi
Sabah idrarı, hormon yoÄŸunluÄŸu daha fazla olduÄŸu için tercih edilmelidir.
Ä°drar Kültürü Ä°çin Örnek Alınması
Ä°drarda bakteri kültürü için önerilen toplama ÅŸeklidir. Ürogenital bölgenin temizliÄŸi için gerekli malzeme laboratuvar görevlileri tarafından verilir.
Ä°drar Kültürü ÖrneÄŸi Alımından Önce Yapılması Gereken Hazırlıklar
Kadın Hastalar
- Önce eller yıkanır .
- Labialar açılarak ıslak temizleme mendili ile önden arkaya doÄŸru temizlik yapılır ve temizlik mendili çöpe atılır.
Erkek Hastalar
- Önce eller yıkanır.
- Hasta sünnetli deÄŸilse, sünnet derisi geri çekilerek penis temizlenir ve idrar yaparken de aynı vaziyette tutulur.
- Dairesel hareketlerle penisin uç kısmı ıslak temizlik mendili ile temizlenir ve temizleme mendili çöpe atılır.
Ä°drar Kültürü ÖrneÄŸi Alım Uygulaması
- Ä°drarın ilk bölümü tuvalete yapılır.
- Ä°drar yapılmaya baÅŸladıktan sonra, idrar kabı içine dışarıyla temas ettirmeden orta akım idrarı toplanır.
- Geri kalan idrar tuvalete yapılır.
- Ä°drar toplama kutusunun kapağı bölüme dokunulmadan kapatılır.
- Eller tekrar yıkanır.
24 Saatlik Ä°drar ÖrneÄŸinin Toplanması
Sizden 24 saat süresince yaptığınız idrarların tümünü toplamanız istenmektedir. Toplanan idrar miktarı, yaptığınız idrarın her damlasının toplanması, yapılacak testin sonucu açısından çok deÄŸerlidir. 24 saatlik idrar toplamak için temiz, kuru, boÅŸ plastik bir ÅŸiÅŸe kullanabilirsiniz. Ä°drar toplamaya; sabah normal olarak uyandığınız saatten itibaren baÅŸlayabilirsiniz, bazı testlerin özellik gösterdiÄŸinden baÅŸlama saatinin 08:00 olması önerilir.
- Uykudan kalktıktan sonraki ilk idrarınızı tuvalete boÅŸaltınız ve bu saati yazınız (örneÄŸin; 08:00)
- Tüm gün ve gece boyunca yaptığınız idrarları aynı toplama kabı içine toplayınız ve birinci gün ilk idrarınızı attığınız saatte (yani ertesi gün 08:00’de) idrar toplama iÅŸleminiz sona erecektir. Bu saatteki son idrarı da toplama kabına ilave ediniz
- Son idrarı yaptığınız saat ile bir önceki günkü baÅŸlama saati arasındaki fark 5 - 10 dakikadan fazla olmamalıdır. EÄŸer bu saatten önce idrar yapmak zorunda kaldıysanız, 1-2 bardak su içerek, toplamanız gereken son saatte mutlaka idrar vermeye çalışınız.
Toplanan idrar, toplama süresi boyunca oda ısısında,gün ışığı almayan bir yer bırakılabilir, toplama iÅŸlemi sona erdikten sonra aynı gün içerisinde laboratuvara teslim edilmelidir.
Dışkı Örneklerinin Toplanması
Dışkı örneÄŸi genellikle viral / bakteriyel ishal etkenlerini bulmak, parazit ve parazit yumurtası aramak, gastrointestinal sistem kanamalarını (gizli kan) saptamak için kullanılır.
Dışkı ÖrneÄŸinin Toplanması
- Dışkı; doğrudan, steril sızdırmaz plastik kaba toplanır.
- Dışkı, kuru bir kaba yapıldıktan sonra plastik veya tahta kaşıkla transfer kabına da aktarılabilir.
- Bebeklerde, ters çevrilmiÅŸ (plastik kısmı iç tarafa gelecek ÅŸekilde baÄŸlanmış) çocuk bezi kullanılmalıdır (bezin dışkıyı emmemesi için).
Örnek Toplanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Dışkıya kesinlikle idrar karışmaması gerekir.
- Dışkının mukuslu, cerahatlı ve kanlı yerlerinden örnek alınmalıdır.
- Dışkı incelemeleri için 1-2 g dışkı yeterlidir.
- Dışkı toplandıktan sonra en kısa sürede (30 dakika) laboratuvara gönderilmelidir.
Dışkı Kültür Testi Ä°çin Örnek Toplanması
Ä°nfeksiyon etkeninin saptanabilmesi için örnek toplanıp, laboratuvara gönderilmesi önerilir. Örnek, tedavi amacıyla herhangi bir ilaç kullanmadan (antibiyotik ve/veya diyare tedavisi için) verilmelidir.
Parazit Aranması Amacıyla Örnek Toplanması
Parazit ve parazit yumurtalarının saptanabilmesi için analizin 3 gün arka arkaya farklı örneklerde yapılması önerilir. Örnek taze, kurumamış olmalıdır, özellikle amip aranacak örnekler, 30 dakika içerisinde laboratuvara ulaÅŸtırılmalıdır. Örnek verilmeden önce radyolojide kullanılan kontrast maddelerden alınmamış olması gerekir.
Enterobius vermicularis aranması (Kıl kurdu)(Selofan bant yöntemi)
Kıl kurtları, sabah erken saatlerde anüs etrafına yumurta bıraktıkları için, bu bölgeden selofan band yöntemi ile alınan örnek, bir lam üzerine yapıştırılarak laboratuvara gönderilir. Bu yöntemle ilgili ayrıntılı bilgi laboratuvar görevlilerinden alınabilir.
Dışkıda Gizli Kan Aranması Öncesi Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
- Dışkıda gizli kan aranmadan önce belirli bir süre diyet yapılmalıdır.
- Analiz öncesi iki gün süre ile kırmızı et, brokoli ve turp gibi gıdaların alınmaması gerekir.
- Hastaya tavsiye edilebilecek yiyecekler; sebze (marul,ıspanak, mısır), meyva (ÅŸeftali, elma, kayısı ve üzüm) az miktarda fındık, patlamış mısır, tavuk ve balık (konserve) etidir.
- Aspirin, kortizonlu ilaçlar, fenilbütazon ve indometazin gibi ilaçlar gastrointestinal irritasyon yaparak gizli kanın pozitif çıkmasına neden olabilir.
- Günde 250 mg’dan fazla C vitamini alanlarda yalancı negatif sonuç görülebilir.
- Demir ilaçları da yalancı pozitif sonuçlara neden olabilir. Bu ilaçların örnek toplanmadan en az 2 gün önce, kesilmiÅŸ olması gerekir.
- Mensturasyon sırasında örnek toplanması pozitif sonuç alınmasına neden olabilir.
- Rotavirus, Adenovirüs, Helicobacter pylori dışkı antijeni (HpSA), dışkıda redüktan madde aranması durumlarında da yukarıdaki aynı iÅŸlemler uygulanır.
AÅŸağıdaki testler için idrar toplanması istendiÄŸinde tüketilen yiyecekler test sonucu için önem taşır.
Bu nedenle, ilgili testlerin karşısında gösterilen yiyeceklerin tüketilmesi idrar toplamaya baÅŸlamadan 3 gün önce kesilmelidir.
HIAA
Alınmamasına özen gösterilmesi gereken gıdalar; muz, kivi, domates, ceviz, fındık ve fenotiazin içeren ilaçlar.
HÄ°DROKSÄ°PROLÄ°N
Jelatin ve kollajen içeren gıdaların (et ve et ürünleri, et suları, jöleli ve protein içeren gıdalar) C vitamini, aspirin ve benzeri ilaçların alınmasından kaçınılmalıdır.
VMA, METANEFRÄ°NLER
Alınmamasına özen gösterilmesi gereken gıdalar; vanilyalı besinler, çikolata, muz, çay, kahve gibi gıdalar, portakal, limon gibi meyveler, aspirin, propanaol içeren ilaçlar, aldomet gibi tansiyon ilaçları.
DoÄŸru tanı ve uygun tedavi kararı, güvenilir ve doÄŸru test sonuçları ile mümkündür. Bu nedenle idrar toplarken yukarıda belirtilen koÅŸullara özen gösterilmesi çok önemlidir.
Eklenme Tarihi: 03.02.2017
Toplam Sayfa Gösterimi: 9729